Seyahat Kuralları

SEYAHAT KURALLARI

Yürüme

Üçüncü Ayak

• Yürürken ciddi bir destektir ve az enerji harcamanıza destek olurlar.

• Sık dallarla kaplı yerlerde yürürken yüzünüzü korumanızı sağlarlar.

• Bataklık zeminlerde ileriyi kontrol etmeniz sağlayarak sağlam zeminleri bulmanızı sağlarlar.

• Aynı şekilde akarsuları ve nehirleri geçerken suyun derinliğini kontrol etmenize yardımcı olurlar.

• Elinde bir sopa veya bir çift baton olan bir insan kendini vahşi hayvanlara karşı daha rahat hisseder.

• Barınak için bir sırt sistem oluşturmaya yararlar.

• Hızınızı ayarlamanıza ve tempo tutmanıza yardımcı olurlar.

• Dengeli yürümenizi sağlarlar.

• Yük üçe veya dörde bölündüğü için daha az yorulmanızı sağlarlar.

• Sopanın ucu sivriltilerek balık yakalanabilir.

• Yenilebilecek bitki köklerini çıkarmanıza yardımcı olur.

• Ayakta dinlenmelerde üzerlerine dayanılarak vücudun rahatlaması sağlanır.

Çöl Ortamlarında Hareket Tarzlarımız

• Çöl ortamları çok sıcak ortamlardır ve çok yıpratıcıdır. Bu nedenle etkinliğiniz planlarken süresi çok önemlidir. Bu süreyi hesaplayarak yiyecek ve içecek almak gerekir.

• Eğer söz konusu etkinliğiniz bir uzun süreli bir keşif gezisi ise mutlaka gideceğiniz yöreden bir veya birkaç rehberle anlaşın. Rehberlerin güvenilir olmasına dikkat edin

• Malzeme seçerken hangi aracı kullandığınız da önemlidir. Araç mı yoksa hayvan mı kullanacaksanız?

• Yanınıza her şeyin en az iki yedeğini alın. Özellikle elektronik cihazlar için pil, yedek batarya, güneş enerjisiyle çalışan güç bataryaları, yedek giyecek çok önemlidir.

• Dezenfektan tablet almadan yola çıkmayın. En çok çölde ihtiyacınız olabilir.

• Yanınıza mutlaka böcek sokmalarına karşı ilaç alın.

• Eğer sorun yaşadıysanız örneğin kaybolduysanız koordinatlarınızı bildirin ve küçük olsa bir barınak yaparak bulunduğunuz yerde bekleyin. Eğer temas kuramıyorsanız gündüz dinlenerek gece yürüyün

• Her türlü hayvandan uzak durun.

• Susuz kaldığınızda filmlerde gördüğünüz gibi kaktüs suyunu içmeyin. Zaten bir kaktüs türü dışında kaktüsün suyu yoktur. Su denilen şey bir jeldir ve sadece kaktüsün işine yarar. Sizde ise ciddi sorunlara yol açabilir.

• Su kaynağı bulduğunuzda dezenfekte etmeden sakın içmeyin

Ilıman Ortamlarda Hareket Tarzlarımız

• Hem en sıcak hem de en soğuğa karşı önlem alacağınız giyecekleri seçin

• Yiyecek ve suyunuzu yanınızda taşıyın. Çok zorda kalmadıkça ve güvenilir olduğunu test etmedikçe su kaynaklarını hemen kullanmayın. Yöre halkı için sorun olmayan şey sizde sorun yaratabilir.

• Böcek sokmalarına karşı ilaç alın.

• Sığınak yapmak için bol malzeme olsa bile yanınızda yeterli donanım yoksa sorun yaşayabilirsiniz.

• Yerler kaygan olabileceğinden dikkatli yürüyün

• Dere kenarlarında kamp kurmayın

• Dere geçişlerinde dikkatli olun.

• Durgun akan derelerin çok derin olabileceğini unutmayın.

• Ağaçlık yerlerde zorda kalmadıkça ateş yakmayın

• Kamp gelen hayvanlarla fazla yakınlaşmayın, onları beslemeyin

• Haritalarda bölgede sığınak olabilecek mağaraların yerini saptayın.

• Başınız sıkıştığında ulaşabileceğiniz yerleşim yerlerini haritada işaretleyin.

Dağ Ortamlarında Hareket Tarzlarımız

• Dağ ortamları son derece tehlikeli ve başınıza bir şey geldiğinde bulunmanızın zor olduğu ortamlardır. Bu nedenle dağa gidenlerin renkli giysi giymeleri kolay bulunmaları açısından çok önemlidir.

• Gidilecek yer ve rota mutlaka acil durum formuna yazılarak birilerine bırakılmalıdır. Aksi takdirde kurtarma ekiplerinin bulması çok zor olabilir.

• Cep telefonunuz ve GPS iniz çantanızda zarar görmeyecek bir yerde olmalıdır.

• Malzemeleriniz dağ ortamına uygun olmalıdır. Hava koşulları bir anda her şeyi tersine çevirebilir.

• Giysilerinizi kuru tutmaya özen gösterin

• Derelerden ve gözelerden içme suyu alabilirsiniz. Ancak temizliğinden emin değilseniz filtre edin.

• Soğuk algınlığı, hipotermi gibi soğuğa bağlı sorunlara karşı kendinizi sürekli gözlem altında tutun

• Giysilerinizi hareket halindeyken aşırı ısınmayı önlemek için ayarlayın. Çok sıkı giyinmeyin. Yoksa hareketsiz kaldığınıza hiptoermi riski başlar.

• Hava koşullarına dikkat edin ve kısa sürede planlarınızı değiştirmeye hazır olun. Dağlarda hava her an değişebilir.

• Hareket halinde değilseniz bir sığınmak bulmaya veya yapmaya çalışın.

• Dağlarda en mantıklı sığınaklar mağaralardır ancak içeri girerken mağarada hayvan olup olmadığını kontrol edin.

• Dinlenirken kayaya veya yere oturmayın. Küçük kesilmiş bir mat işinizi görür

• Olanağınız varsa bir ateş yakın. Odun bulamazsanız bile dağda bulacağınız birkaç geven sizi epey idare eder.

• Durumunuzu sürekli değerlendirin ve hareket tarzınızı buna göre belirleyin.

• Kurtarma için gelenleri veya onların atacağı işaret fişeklerini görmek için sürekli tetikte durun.

• Asla uyumayın yoksa donarsınız

• Yamaçlardan yürürken dik çıkmak yerine zikzaklar çizerek yürümeniz bacak kaslarınız daha az yorar.

• Gideceğiniz yeri ve rotayı biliyorsanız vücudunuzun durumunu da göz önüne alarak çok hızlı hareket edin.

• Sığındığınız barınakta yakacağınız ateş barınakta karbon monoksit zehirlenmesine yol açabilir. Bu nedenle uyurken mum, ocak veya ateşin yanmasına izin vermeyin.

Soğuk Ortamlarda Hareket Tarzımız

• Karda yürürken grup halinde iz açın

• Tüm grup açılan izden yürümelidir. Sürekli aynı yere basıldığı için basamakların sağlamlaşmasını sağlar.

• Kayalıklardan kaçının. Kaya dipleri kayadan yansıyan güneş ısınları nedeniyle gevşer ve kara iyice gömülmenize neden olur.

• Bol karda hedik veya kullanmayı biliyorsanız dağ kayağı kullanın (Şekil 9.2.4).

• Donmuş noktalardan geçerken bir öncü gönderin. Derin bir karın üzerindeki bir buz kabuğu ağırlığınızı taşıyabilir. Bu tür yerlerden tek tek geçmek lazımdır.

• Eğim yukarı çıkarken ayakkabının burnunu ve yanlarını, eğim aşağı inerken ise ayakkabının topuğunu kullanın.

• Özellikle nehir ve göllerde buzu test etmek için öncü kullanarak dikkatlice ilerleyin.

• Güvenli tutunma için krampon kullanın. Çok dik yamaçlarda, iz açmak için buz kazması kullanın.

• Asla bir rehber olmadan buzulları geçmeye çalışmayın

• Yükünüz ağır ise kızağa yükleyip çekerseniz hem daha fazla yük alırsınız hem de daha kolay taşıyabilirsiniz (Şekil 9.3)

• Eğer yükünüzü taşımakta zorlanıyorsanız ve kızağınız yoksa kalın dalları kullanarak kızak yapabilirsiniz (Şekil 9.4)

• Bol karda yürümekte zorlanıyorsanız ve hediğiniz yoksa dal parçalarını kullanarak basit bir hedik yapabilirsiniz

• Zor durumda kaldığınızda barınak olarak kardan yararlanabileceğinizi unutmayın. Ortamda kar bol ise kısa sürede bir kar mağarası yapabilirsiniz. Dağcılık dersinde bir kar mağarasını nasıl yapılacağı detaylı olarak anlatılmıştır. Önce sığınacak bir kovuk açtıktan sonra içine yerleşin ve tehlikeyi atlatın sonra kar mağarasını Şekil 9.5’de olduğu gibi düzenleyebilirsiniz. Kar mağarasının havalandırması iyi değilse içinde yakacağınız ocağın yaşamsal risk yaratacağını unutmayın

• Soğuk ortamlarda başınıza bir şey gelirse durmayın ve uyumayın yoksa donarsınız.

	Kalın dalları bükerek uçlarını iple birbirine bağlayıp, diğer ince dalları yerleştirdikten sonra sabitleyin. Bu sisteme dik olarak koyacağınız ince dalları da bağladıktan sonra ayağınızı sokarak yürüyün.

Nehir Kayağı ve Kano İle Seyahat

Öneriler

• Rotanızı ve hava koşullarınızı iyice araştırın.

• Tekneyi aşırı yüklemeyin ve dengeli olduğundan emin olun.

• Yalnızken suyu boşaltmak için güçlü bir pompa taşıyın.

• Yüzme kuvveti eklemek ve bölmeye girebilecek su miktarını azaltmak için hava yastığı kullanın.

• Malzemelerinizi kuru tutmak için suya dayanıklı kuru çantalar kullanın.

• Değerli eşyaları tekneye veya kendinize bağlayın. Böylece suya kapılıp gitmezler.

• Bir mağara içine asla tek başınıza girmeyin. Başınızda kask yoksa yine girmeyin.

Nehir Geçişleri

Yük Hayvanlarıyla Yolculuk

Etkinliğiniz nerede olursa olsun bulunduğumuz ortamda nasıl davranacağınızı, enerjinizi nasıl kullanacağınızı, nerede mola vereceğinizi, su ve besin kaynaklarını nasıl bulacağınızı, zor bir durumda nasıl iletişim kuracağınızı çok iyi bilmelisiniz. Aksi takdirde etkinlik başladıktan kısa bir süre sonra bile hayatta kalmak için mücadele etmeye başlayacağınızı unutmamanız gerekir. Yolculuğunuz boyunca ara sıra malzeme ve yiyecek kontrolü yapmak bile başınıza gelebileceklere karşı alınmış önemli bir tedbirdir.

Etkinliğiniz yürüyerek, kayakla, hayvanla, tekneyle veya araçla olsun. Belli sürelerle malzeme bakımı yapmanız etkinliğinizin sorunsuz geçmesini sağlar. Çünkü zor etkinliklerde kendi yeteneklerinizi ve ekibinizin diğer üyelerinin yetenekleri önemli olsa bile en önemli konu kendi malzemenizdir. Hiç kimse başkası için malzeme taşımaz ve hayatta kalma durumunda kendi yaşamını riske atarak malzemesini başkasına vermez. Aksi takdirde ciddi problemler yaşanır.

Örneğin kayakla uzun geçişlerde dağ kayağının altına taktığınız yapay fok derisinin yırtıldığını anlamazsanız belli bir süre sonra kayakla yokuş yukarı yürüyemez durumda kalırsınız ki bu durum yaşamsal risklerin oluşmasına neden olur. Malzeme bilginiz en uygun kıyafetler giymenizi ve kullanmanızı sağlar. Böylece her türlü ortamda hayatta kalma şansınız artar.

Unutmamanız gereken bir başka konu da malzemelerininiz dayanma sınırlarının ötesinde kullanmaya çalışmanızdır. Bunu yaptığınız an kullandığınız araç bozulabilir, hayvan yaralanabilir veya malzemeleriniz ciddi zarar görebilir. Bu da her zaman başarısız olmanıza neden olur.

İnsan ırkının her koşulda en iyi yaptığı iki şey vardır. Biri yürümek diğeri de tırmanmaktır. Bu iki özelliği nedeniyle her zaman umutlu olmuştur. Çölde aracı bozulan birinin yapacağı tek şey en yakın yerleşim yerine kadar yürümektir. Yürümek her ortamda işe yarayan bir acil durum kiti gibidir. Zor durumda kalındığında yürümek dışında sadece yürüyerek seyahat edenler vardır. Günde ortalama 20-30 km yürüyerek dünyayı dolaşanlar, çöl geçenler, kutuplara ulaşmaya çalışan macera severler her gün biraz daha artmaktadır.

İnsan iki ayağı üzerinde yürür. İnsanın yürüme kabiliyeti, hayatını kurtarmak için en son ama en önemli silahıdır. Oysa hayvanlar dört ayakları üzerinde yürüdüğü için daha az yorulurlar. Bu yüzden insanın üçüncü bir ayakla yürümesinin daha az yorucu olduğu düşünülmeye başlandı. Üçüncü bir destek hem dengenizi korumanıza, hem eğimli yamaçlarda rahat yürümenize hem de gerektiği zaman kendinizi korumanıza yardımcı olur. Bu sağlam bir sopa da olabilir, bir baton da.

Zaman içinde üçüncü ayağın işe yaradığını görenler bu kez dördüncü bir ayak peşine düştüler ve ortaya teleskopik yürüyüş batonları çıktı. Üçüncü veya dördüncü bir ayağın uzun yürüyüşlere çok faydası vardır (Şekil 9.1). Batonların ayarlanabilir olması ağacın ise boya uygun ve sağlam olması ilk kuraldır. Üçüncü veya dördüncü ayak kullanmanın avantajları aşağıda verilmiştir.

Şekil 9.1: Yürürken Destek Kullanmak (Hynes, 2012)

Şekil 9.2: Bol karda hedikle yürümek (Hynes, 2012)

Şekil 9.3: Kızakla yük çekme veya pratik kızak yapma (Hynes, 2012)

Şekil 9.4: Dallardan hedik yapmak(Hynes, 2012)

Şekil 9.5: Kar mağarasının içten görünüşü

Bir nehir kayağı ve kano su geçişler için iyi bir yöntemdir. Ayrıca iyi bir eğitimle bir günlük etkinlikten yıl boyu süren maceralara kadar birçok aktiviteyi gerçekleştirebilirsiniz. Nehir kayağı son derece pratik ve aslında çok da eğlenceli bir sportif etkinliktir. Kayağın içindeki eteklere eklenen fermuarla kayağın içine su girmesi engellenebilir.

Dar tasarımı ve şık dizaynı manevra yapmalarını kolaylaştırır. Nehir, göl ve denizde de kullanılabilir. Ancak çok iyi bir eğitim almak şarttır. Kızılırmak Nehrini nehir kayağı işle geçmeye çalışırken acemilikten devrildik. Ben yaklaşık 1 dakika sudan çıkamadım. Neredeyse boğuluyordum. Neden? Çünkü ilk kez nehir kayağına biniyordum ve hiçbir eğitim almamıştım.

Ani bir durumda ters döndüğünüzde kürekle Eskimo dönüşü yaparak tekrar su üstüne çıkmayı bilmiyorsanız asla nehir kayağına binmeyin (Şekil 9.6). Benim kadar şanslı olamayabilirsiniz.

Hayatta kalma durumunda, hayatı tehdit edici nitelikte olmadıkça kayık veya kanoyu terk etmeyin. Çünkü arayanlar için bir nehir kayağını bulmak bir insanı bulmaktan çok daha kolaydır.

Şekil 9.6: Eskimo dönüşü (Hynes, 2012)

Kayaklarda olduğu gibi kano da bir veya iki kişi ile idare edilebilir(Şekil 9.7)., Genellikle kayaklardan daha geniştir. Kayağın tersine kanonun etrafı açıktır. Bu nedenle etkinlik sırasında içine su girebilir. En büyük zorluk içeri giren suyu bir maşrapa veya pompa yardımıyla boşaltmaktır. Belli aralıklarla sığ sulara geçerek kanoyu ters çevrilip içeri giren su boşaltılabilir.

Şekil 9.7: Kano ile seyahat (Hynes, 2012)

Doğada nehir geçişleri her zaman risklidir. Çünkü bastığınız yeri görmüyorsunuz. Ayrıca yedek kıyafet olmadığı zaman ciddi sorunlar baş gösterebilir. Suya girmeden önce, yedek kıyafetinizin olduğundan veya kurutmak için ateş olduğundan emin olur. Soğuk koşullarda, ateş yakabiliyorsanız mutlaka yakın ve kuruyun. Nehir geçmek için en akılcı yol yapay veya doğal köprülerden geçmektir. Çok sığ bir suyun bile sert bir akıntıya sahip olabileceğini asla unutmayın.

Ayaklarınızı kayadan ve diğer tehlikelere karşı korumak için ayakkabı giyin(Şekil 9.8). Çıplak ayakla suya girmek ayağınızı sudaki tutunma becerisini azaltır. Pantolon ve çorabı kuru tutmak için çıkarın. Mutlaka birinden destek almaya çalışın. Su dönemeçlerinden ve girdap hissi veren yerlerden uzak durun. Suyun ne kadar hızlı hareket ettiğini değerlendirin ve derinliği ölçmek için sopa kullanın.

Şekil 9.8: Nehir Geçiş Yöntemi (Hynes, 2012)

Yük hayvanları vahşi doğaya çıkarken ağır yükleri taşımak için kullanılabilir. Vücut yapıları yük taşımak için idealdir. Araçların gidemeyeceği yerlere rahatlıkla gidebilmeler ise en büyük avantajlarıdır. İyi bir planlama ile yük hayvanları kullanmak etkinlik açısından çok yararlıdır. Ancak yük hayvanlarının en az insanlar kadar korunması gerektiğini unutmamak gerekir. Bunu söylememin nedeni hayvanlardan hem mesafe hem de ağırlık olarak yapmaları gerekenden daha fazla iş yapmalarının istenmesidir. Bu davranış bazen para bazen de zaman kısıtlaması yüzünden yapılmaktadır. İyi bir planlama hayvanları korumak açısından da çok önemlidir.

Yük hayvanlarını yüklemek için zeminin düz olması gerekiyor. Yükün yerleştirilmeden önce tek parça olduğuna ve bir şeylerin sarkmadığına dikkat edilmelidir. Aksi takdirde sarkan malzemeler sürekli takılarak hayvanın yürümesini engeller. Yükün hayvanın taşıyacağından daha hafif olması hayvan açısından yararlı olduğu gibi etkinliğin selameti açısından da önemlidir. Yükleme sırasında hayvanın gözlerinin bağlanması önerilse de yüke alışık hayvanlar bunu pek sorun etmezler (Şekil 9.9) Hayvanın doğada beslenmesi için ara sıra mola vermek gerekiyor. Hayvan aç ve susuz kaldığında huysuzlanır. Hayvanın refahı etkinliğin başarısı için çok önemlidir. Hayvanınızın yeteneklerini ve gerekli ağırlığı ne kadar ağırlıkla taşıyabileceğini bilin. Hayvanı yüklemeden önce iyi kontrol ederek yarası veya kene olup olmadığına bakın.

Yük hayvanının bulunup bulunmadığı seyahat ettiğiniz bölgeye göre değişir. Herhangi bir bölgede, hayvanlarınızın taşımalarını beklediğiniz yükü, yolculuk etmeyi seçtikleri mesafeyi ve geçmesi planlanan araziyi göz önünde bulundurun. Bununla birlikte, bireysel hayvanların yeteneklerinin yaşlarına ve boyutlarına göre değişiklik gösterebileceğini unutmayın. Tüm bunlar etkinliğiniz için hayati önem taşımaktadır.

Hayvanla yük taşımanın en büyük avantajı, biri yaralandığında veya hastalandığında geçici bir sedye ile taşıyabilmeleridir (Şekil 9.10)

Şekil 9.9: Bir yük hayvanının yüklenmesi(Hynes, 2012)

Şekil 9.10: Bir yük hayvanı ile geçici sedye yardımı ile yaralı taşıma(Hynes, 2012)